Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λακωνίας αποτελεί Περιφερειακή Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού με έδρα τη Σπάρτη και χωρική αρμοδιότητα την περιφερειακή ενότητα Λακωνίας. Συστάθηκε κατόπιν της έκδοσης του Π.Δ. 104/2014 (ΦΕΚ 171/Α/28-08-2014), όπως αυτό τροποποιήθηκε και ισχύει (ΦΕΚ 237/Α/31-08-2014). Στην αρμοδιότητα της Υπηρεσίας έχουν πλέον περιέλθει οι αρμοδιότητες των τέως αρμόδιων για το Νομό Λακωνίας Εφορειών Αρχαιοτήτων (Ε΄ Ε.Π.Κ.Α. και 5η Ε.Β.Α.).
Κύριο έργο της είναι η προστασία, προβολή και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, που ανάγονται από τους προϊστορικούς χρόνους έως το 1830, καθώς και νεώτερων θρησκευτικών μνημείων από το 1830 και εξής. Για την καλύτερη εξυπηρέτηση του έργου της Εφορείας στο Κάστρο Μονεμβασίας και την περιοχή της Επιδαύρου Λιμηράς Γραφείο λειτουργεί στη Μονεμβασία. Οι επιχειρησιακοί στόχοι της Εφορείας είναι οι εξής:
α) Η επιστημονική έρευνα, η αποκάλυψη, η διατήρηση, η συντήρηση, η προστασία, η ανάδειξη, η προβολή και η φύλαξη των αρχαιοτήτων, η έκθεση τους σε Μουσεία, καθώς και η συμμετοχή τους σε εκθέσεις στην ημεδαπή και αλλοδαπή. Επιπλέον, η μελέτη, ο προγραμματισμός, η διαχείριση και η εκτέλεση οιουδήποτε αρχαιολογικού έργου συντήρησης, επισκευής, αποκατάστασης, αναστήλωσης, ανάδειξης και διαμόρφωσης των μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, καθώς και του άμεσου φυσικού ή μη περιβάλλοντός τους, η εκτέλεση όλων των ανωτέρω έργων με αυτεπιστασία και απολογιστικά σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
β) Η μέριμνα για την επιστημονική μελέτη και δημοσίευση των αρχαιοτήτων, η διαχείριση των μνημείων, των αρχαιολογικών χώρων, των μουσείων και των συλλογών χωρικής της ευθύνης, τα οποία ανήκουν στο Κράτος, η συμμετοχή σε διεθνή και ευρωπαϊκά προγράμματα, η διοργάνωση και η συμμετοχή σε ημερίδες, συνέδρια, σεμινάρια και εκπαιδευτικές δράσεις για θέματα που αφορούν στις αρμοδιότητες της Εφορείας, καθώς και για η παραγωγή συμβατικών και ψηφιακών εκδόσεων και εκπαιδευτικού υλικού.